Με σειρά από προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος της αιθαλομίχλης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων πρότεινε για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος το Τμήμα Ηπείρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η αιθαλομίχλη είναι το είδος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που παρουσιάζεται όταν υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ρύπων, όπως αιωρουμένων σωματιδίων (κυρίως αιθάλης), διοξειδίου του θείου, μονοξειδίου του άνθρακα σε συνδυασμό με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία και μεγάλη σχετική υγρασία, ενώ όταν σε μια περιοχή υπάρχουν αυξημένες εκπομπές αιωρουμένων σωματιδίων σε συνδυασμό με μετεωρολογικές και τοπογραφικές συνθήκες που εμποδίζουν τη φυσική διάχυση της ρύπανσης, τότε οι ρύποι εγκλωβίζονται στην περιοχή με αποτέλεσμα την αύξηση των συγκεντρώσεων ρύπων και τη δημιουργία αιθαλομίχλης.
Συγκεκριμένα, για τα Γιάννενα, σημαντική συνεισφορά έχει η τοπογραφική διαμόρφωση του λεκανοπεδίου και η ύπαρξη της λίμνης πλησίον του αστικού ιστού που δημιουργεί επιβαρυντικό μικροκλίμα (ομίχλη, υψηλά ποσοστά υγρασίας). Διαχρονικά επιπλέον κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου στην πόλη παρατηρούνται υψηλά ποσοστά υγρασίας και σχετική άπνοια και τα τελευταία πέντε χρόνια μεγάλες περίοδοι ανομβρίας, παράγοντες επιβαρυντικοί για τη συγκέντρωση ρύπων στην ατμόσφαιρα.
«Η πόλη μας συγκεντρώνει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά αφού η υψηλή συγκέντρωση ρύπων (κυρίως των αιωρούμενων σωματιδίων) που παρατηρείται τις βραδινές και τις πρώτες πρωινές ώρες, συνδυάζεται με τις μετεωρολογικές συνθήκες και τα τοπογραφικά δεδομένα της περιοχής με αποτέλεσμα οι ρύποι να εγκλωβίζονται, προκαλώντας την αιθαλομίχλη. Το νέφος αυτό αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τους κατοίκους και μπορεί να βλάψει σοβαρά την ανθρώπινη υγεία.
«Στην περιοχή μας το πρόβλημα επιδεινώθηκε περισσότερο τα τελευταία 10 χρόνια όταν, λόγω της οικονομικής κρίσης και της αύξησης της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, οι καταναλωτές ενέργειας αναζήτησαν εναλλακτικές και βιώσιμες λύσεις, ώστε να μειώσουν το κόστος θέρμανσης.
Στο Πρότυπο Λύκειο της πόλης μας λειτουργεί όλο τον χρόνο σταθμός μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ο οποίος ανήκει στην Περιφέρεια Ηπείρου. Οι Ρύποι που καταγράφονται είναι PM10, PM4 ,PM2.5,PM1, PMtot, O3, NO, NO2, NOx, CO, SO2.
Τα επίπεδα συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων ΑΣ10 (PM10) για τη λήψη προληπτικών μέτρων και συστάσεων προς το κοινό διαμορφώνονται ως εξής:
– 51-75 μg/m3 : συστάσεις για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού
– 76-100 μg/m3 : συστάσεις για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και το γενικό πληθυσμό
– 101-150 μg/m3: συστάσεις για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και το γενικό πληθυσμό, μέτρα μείωσης των εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων από εστίες καύσης, βιομηχανικές-βιοτεχνικές δραστηριότητες και την κυκλοφορία
– >150 μg/m3: συστάσεις για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και το γενικό πληθυσμό, μέτρα μείωσης των εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων από εστίες καύσης, βιομηχανικές-βιοτεχνικές δραστηριότητες και την κυκλοφορία
Ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος είναι οι μήνες που κατά τα τελευταία δύο χρόνια παρουσιάζουν σημαντικές υπερβάσεις στις τιμές των επιτρεπόμενων αιωρούμενων σωματιδίων, όπως αναφέρονται αναλυτικά παραπάνω», σημειώνει.
Οι προτάσεις του ΤΕΕ-ΤΗ
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος προτείνουμε περαιτέρω:
– Διεύρυνση του υπό σχεδίαση δικτύου φυσικού αερίου. Όπου υπάρχει δυνατότητα, αντικατάσταση με λέβητες αερίου, (υγραερίου) με παράλληλη πίεση, από τους τοπικούς αυτοδιοικητικούς και επιστημονικούς φορείς φορείς(Περιφέρεια, Δήμοι, ΤΕΕ), προς το ΥΠΕΝ και προς την ΔΕΠΑ για κατασκευή επιτέλους του δικτύου φυσικού αερίου στην πόλη. Το δίκτυο θα πρέπει να γίνει, θα χρειαστεί επίσης και για την περίπτωση όπου θα χρησιμοποιηθεί υδρογόνο αντί για Φυσικό αέριο.
– Παροχή άτοκου δανείου και παροχή εγγυήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο, προκειμένου να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση των νοικοκυριών από τα τραπεζικά ιδρύματα με ταυτόχρονη επιδότηση του επιτοκίου δανεισμού, για την εφαρμογή προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας στις οικίες.
– Διεύρυνση του προγράμματος «εξοικονομώ» με μεγαλύτερο ποσοστό επιχορήγησης και μεγαλύτερο ποσό επιδότησης σε σχέση με άλλες περιφέρειες της χώρας οι οποίες έχουν ευμενέστερες συνθήκες τους χειμερινούς μήνες του χρόνου.
– Φορολογικά κίνητρα για επενδυτές και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός του λεκανοπεδίου, για εφαρμογή δράσεων μείωσης του ενεργειακού τους αποτυπώματος.
– Πολλές παλιές πολυκατοικίες δεν λειτουργούν τους απαρχαιωμένους λέβητες κυρίως λόγω αυξημένης κατανάλωσης και κόστους λόγω υπερδιαστασιολόγησης. Για παράδειγμα ένας λέβητας που έχει τοποθετηθεί σε μια πολυκατοικία 250-300.000 θερμίδων, μόνο μετά από αντικατάσταση των μονών τζαμιών, όπου οι περισσότεροι έχουν υλοποιήσει, η πραγματική απαίτηση για λέβητα μπορεί πλέον να μην ξεπερνά τις 150.000 θερμίδες. Αυτό σημαίνει ότι ο λέβητας έχει πολύ αυξημένη κατανάλωση κάτι που αυξάνει σημαντικά το κόστος της λειτουργίας του για τους ενοίκους της πολυκατοικίας.
– Επίσης σε πολλές πολυκατοικίες όπου υπάρχουν στο Ισόγειο καταστήματα τα οποία σχεδόν όλα έχουν αποστασιοποιηθεί από την κύρια θέρμανση, όπως και πολλά διαμερίσματα πλέον, απαιτείται και εκεί νέα διαστασιολόγηση των λεβήτων.
– Πρόταση για αντικατάσταση των παραπάνω υπερδιαστασιολογημένων λεβήτων, με νέας τεχνολογίας λέβητες, «Blue Flame” που «καίνε» τα καυσαέρια τους, και έχουν 30-40% απόδοση από τους συμβατικούς (πόσο μάλλον από τους παλιούς, χωρίς μόνωση κλπ).
– Πρόγραμμα ειδικό για την περιοχή, με μεγάλη επιδότηση λόγω κόστους, για τοποθέτηση αντλιών θερμότητας στα διαμερίσματα (είτε αύξηση του ποσού εντός του εξοικονομώ που αφορά λέβητες αερίου (επίτοιχους) και αντλίες θερμότητας).
– Έκπτωση ρεύματος για την εφαρμογή της Απόφασης Αριθ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ29/οικ. 238 ΦΕΚ 3/1/2014 τεύχος Β που παραθέτω: «Ειδική επιδότηση οικιακής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος για την αντιμετώπιση ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια» Σε περίπτωση έκδοσης ανακοίνωσης κήρυξης εφαρμογής βραχυπρόθεσμων μέτρων μείωσης των εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ10) από εστίες καύσης –και συγκεκριμένα έκδοσης σύστασης για διακοπή της χρήσης τζακιών, θερμαστρών στερεών καυσίμων και θερμαστρών βιομάζας και άλλων παρεμφερή, τότε ισχύει: Για αριθμό ημερών ίσο με τις ημέρες εφαρμογής των ανωτέρω βραχυπρόθεσμων μέτρων, η χρέωση της κατανάλωσης ενέργειας όσον αφορά στο ανταγωνιστικό σκέλος του τιμολογίου προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος είναι ίση με το 30% του εκάστοτε οικιακού τιμολογίου του κάθε προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας.
– Προτάσεις για δημιουργία και άλλων ενεργειακών κοινοτήτων στην περιοχή μας οι οποίες θα έχουν και στόχευση πέραν της μείωσης του κόστους για τις υπηρεσίες του Δήμου, αλλά και διευκόλυνση με ειδικά τιμολόγια για τη χρήση ρεύματος στα ευάλωτα νοικοκυριά της πόλης μας.
– Εφαρμογή τηλεθέρμανσης με επιδοτήσεις μέσα από το πρόγραμμα Smart Cities, στο οποίο συμμετέχει και η πόλη μας, με παραγωγή ζεστού νερού με υδρόψυκτες αντλίες θερμότητας χρησιμοποιώντας είτε το νερό της λίμνης, είτε υπόγεια νερά, είτε τα νερά που αποστραγγίζουν στην λίμνη ή στη λαγκάτσα, μετά από βροχές με παράλληλο καθαρισμό τους. Ο καθαρισμός θα γίνεται στα φίλτρα πριν τους εναλλάκτες, και έτσι θα καθαρίζει το νερό που εισέρχεται στην λίμνη ή παράλληλα και το νερό της λίμνης. Ένα τέτοιο έργο, μπορεί να εφαρμοστεί πιλοτικά σε επιλεγμένες βεβαρημένες περιοχές και να διεκδικηθούν χρήματα από την DG Energy της ΕΕ καθώς η Ευρώπη χρηματοδοτεί τέτοιου είδους έργα ‘’καθαρής’’ ενέργειας αρκεί να είναι υπό την μορφή PPP(ΣΔΙΤ).
– Εφαρμογή του Προγράμματος ΣΒΑΚ του Δήμου Ιωαννιτών με άμεση εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται και έχουν ήδη εκπονηθεί όσον αφορά τη χρήση του ποδηλάτου και τη λειτουργία Ηλεκτρικών ευέλικτων Μέσων Μαζικής μεταφοράς (Mini Bus) για τη μείωση των ρύπων που προκαλούνται από την κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Αριθμός Μ.Η.Τ.: 232375 