Ενισχύονται και αναβαθμίζονται οι σχολικές βιβλιοθήκες

Σχέδιο ενίσχυσης και αναβάθμισης των σχολικών βιβλιοθηκών, υλοποιεί το Υπουργείο Παιδείας.

Όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα, μέσα από το πρόγραμμα «Ενίσχυση και Εμπλουτισμός των Σχολικών Βιβλιοθηκών» του ΕΣΠΑ 2021–2027 θα διατεθούν 60 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, συλλογών βιβλίων έως 2.000 τίτλων, εμπλουτισμός των υφιστάμενων, πρόσληψη 400 βιβλιοθηκονόμων από τον Σεπτέμβριο του 2026, καθώς και σχεδίαση και λειτουργία ενός Εθνικού Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών, μαθητών, γονέων.

Οι 400 νέοι βιβλιοθηκονόμοι, οι οποίοι θα προσληφθούν με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, μέσω των Περιφερειακών Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, θα εξυπηρετούν έως τρεις σχολικές μονάδες με φυσική παρουσία, ενώ θα υποστηρίζουν επιπλέον σχολεία στο πλαίσιο τοπικών και περιφερειακών δικτύων σχολικών βιβλιοθηκών που θα δημιουργηθούν.

Το σχέδιο

Πιο αναλυτικά, η νέα στρατηγική περιλαμβάνει:

– Δημιουργία συλλογών βιβλίων και άλλου υλικού μέχρι 2.000 τίτλων των νέων σχολικών βιβλιοθηκών.

– Δημιουργία μικρών συλλογών βιβλίων και άλλου υλικού σε σχολεία τα οποία δεν διαθέτουν σχολική βιβλιοθήκη.

– Εμπλουτισμός υφιστάμενων συλλογών σχολικών βιβλιοθηκών με μικρό αριθμό νέων τίτλων βιβλίων και άλλου υλικού μέχρι εξάντλησης του διαθέσιμου προϋπολογισμού.

Σύνταξη μανιφέστου για τις σχολικές βιβλιοθήκες το οποίο θα βασίζεται στο μανιφέστο της IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions) και θα περιγράφει την φυσιογνωμία της σχολικής βιβλιοθήκης.

– Επικαιροποίηση του Κανονισμού Λειτουργίας των σχολικών βιβλιοθηκών.

– Σύσταση και συγκρότηση Επιτροπής και ορισμός επιμέρους Επιτροπών Επιστημόνων και Εμπειρογνωμόνων οι οποίοι θα προσδιορίσουν τη σύνθεση της συλλογής των σχολικών βιβλιοθηκών  και θα εισηγηθούν  τίτλους βιβλίων και άλλου υλικού ως κατάλληλους για τις σχολικές βιβλιοθήκες. Για τη διαμόρφωση του διευρυμένου καταλόγου των σχολικών βιβλιοθηκών θα πραγματοποιηθεί ανοικτή πρόσκληση σε εκδοτικούς οίκους για την υποβολή τίτλων βιβλίων και άλλου υλικού προκειμένου να κριθεί η καταλληλότητά του για τις σχολικές βιβλιοθήκες.

Οι σχολικές μονάδες θα κληθούν να  επιλέξουν οι ίδιες τα βιβλία ή και άλλο υλικό που επιθυμούν από τον εγκεκριμένο  κατάλογο για να διαμορφώσουν: α) τη συλλογή των νέων σχολικών βιβλιοθηκών που θα δημιουργηθούν β) τις μικρές συλλογές (φιλαναγνωσίας ή άλλο)  που θα αποκτηθούν από σχολικές μονάδες που δεν διαθέτουν σχολική βιβλιοθήκη και γ) νέες προσκτήσεις για τον εμπλουτισμό συλλογών λειτουργούντων σχολικών βιβλιοθηκών.

– Σχεδίαση και λειτουργία ενός Εθνικού Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών και μιας συμμετοχικής κοινότητας εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων.

– Ψηφιακή διασύνδεση σχολικών βιβλιοθηκών με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας και τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες.

– Ορισμός πολυδύναμων/ενισχυμένων σχολικών βιβλιοθηκών (σε σχολικές μονάδες που θα τοποθετηθούν βιβλιοθηκονόμοι) και δημιουργία τοπικών δικτύων.

Η υπουργός

Η Υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, δήλωσε: «Η σχολική βιβλιοθήκη είναι η καρδιά κάθε σχολείου. Είναι o χώρος όπου τα παιδιά ανακαλύπτουν, συζητούν, συνεργάζονται, ονειρεύονται. Για χρόνια, αυτός ο θεσμός λειτουργεί χάρη στο μεράκι των εκπαιδευτικών μας. Ήρθε όμως η στιγμή να του δώσουμε τη θέση που του αξίζει. Με ανθρώπους που γνωρίζουν και έχουν το πάθος να τον στηρίξουν. Προσλαμβάνουμε 400 βιβλιοθηκονόμους σε όλη τη χώρα και ταυτόχρονα εμπλουτίζουμε τις σχολικές βιβλιοθήκες με, έως 2.000, νέους τίτλους βιβλίων και σύγχρονο υλικό, καθώς και τις ήδη  υπάρχουσες, κάνοντας πράξη τη δέσμευσή μας να ζωντανέψουν ξανά οι σχολικές βιβλιοθήκες. Να γίνουν φιλόξενοι, δημιουργικοί και ασφαλείς χώροι μάθησης, όπου η πρόσβαση στη γνώση και στα εργαλεία μάθησης θα είναι ισότιμη. Γνωρίζουμε πως όπου υπάρχουν σχολικές βιβλιοθήκες και καταρτισμένοι βιβλιοθηκονόμοι, οι μαθητές διαβάζουν περισσότερο και σημειώνουν υψηλότερες μαθησιακές επιδόσεις. Δεν μιλάμε, λοιπόν, μόνο για βιβλία πάνω στα ράφια μιας βιβλιοθήκης. Μιλάμε για κοινότητες μάθησης, για παιδιά που μαθαίνουν να αγαπούν το διάβασμα, να σκέφτονται ελεύθερα και να συνεργάζονται. Το νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα υλοποιηθεί μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021-2027 συνολικού ύψους 60 εκατ. ευρώ, δίνει προοπτική και συνέχεια. Δεν είναι μια αποσπασματική δράση αλλά μια επένδυση στο μέλλον του δημόσιο σχολείου και στο μέλλον των παιδιών μας. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους εκπαιδευτικούς που κράτησαν ζωντανές τις βιβλιοθήκες μας. Μαζί τους, με τους νέους βιβλιοθηκονόμους, με τις τοπικές κοινωνίες, γράφουμε το νέο κεφάλαιο των σχολικών βιβλιοθηκών της χώρας γιατί οι δυνατές σχολικές βιβλιοθήκες, χτίζουν δυνατούς μαθητές».

Έρευνα

Για την υλοποίηση σχολικών βιβλιοθηκών πραγματοποιήθηκε από το υπουργείο τον Σεπτέμβριο έρευνα μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου με ερωτηματολόγιο προκειμένου να χαρτογραφηθεί η υφιστάμενη κατάσταση  και να ιχνηλατηθούν οι ανάγκες των σχολικών μονάδων. Σκοπός ήταν να συλλεχθούν στοιχεία υφιστάμενων σε λειτουργία σχολικών βιβλιοθηκών,  στοιχεία σχολικών μονάδων  που δεν διαθέτουν σχολική βιβλιοθήκη αλλά  επιθυμούν να δημιουργήσουν, ο υπάρχον εξοπλισμός των υφιστάμενων σχολικών βιβλιοθηκών κλπ.

Από το σύνολο των 12.665 ενεργών σχολικών μονάδων ανταποκρίθηκαν και συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο 8.986 σχολικές μονάδες εκ των οποίων:

5.219 (58%) διαθέτει βιβλιοθήκη και 3.773 (39,7%) δεν διαθέτει σχολική βιβλιοθήκη αλλά επιθυμεί ο Σύλλογος διδασκόντων να δημιουργηθεί.

Από τα σχολεία που δεν διαθέτουν σχολική βιβλιοθήκη και επιθυμούν τη δημιουργία της  ανά βαθμίδα και τύπο σχολείου είναι:

092 Νηπιαγωγεία

625 Δημοτικά Σχολεία

402 Γυμνάσια

284 Γενικά Λύκεια

141 Επαγγελματικά Λύκεια

29 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας

Στο σύνολο της χώρας, από τις σχολικές μονάδες που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, το μέσο ποσοστό ύπαρξης σχολικών βιβλιοθηκών ανέρχεται σε 57% με το χαμηλότερο ποσοστό να προσδιορίζεται στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας (52%), Πελοποννήσου (51%) και Ηπείρου (50%) και το υψηλότερο στις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, (64%), Αττικής (62%) και Κεντρικής Μακεδονίας (62%)..

Στις υφιστάμενες σχολικές βιβλιοθήκες πραγματοποιούνται δράσεις φιλαναγνωσίας στο 85% ενώ το 72% των σχολικών βιβλιοθηκών αξιοποιείται ως χώρος διδασκαλίας.

Στο 97,27% των σχολικών βιβλιοθηκών υπεύθυνος είναι εκπαιδευτικός εκ των οποίων 19 διαθέτουν πτυχίο ή μεταπτυχιακό στη βιβλιοθηκονομία.

Το 71% των σχολικών βιβλιοθηκών λειτουργούν με μεγάλη συχνότητα (32% καθημερινά, 39% δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα), 24% ορισμένες φορές τον μήνα ή κατόπιν αιτήματος και 5% καθόλου ή μία έως δύο φορές το εξάμηνο.

Το 49% των σχολικών βιβλιοθηκών δεν χρησιμοποιεί πληροφοριακό σύστημα για τη διαχείριση της συλλογής και το 74% δεν χρησιμοποιεί κάποιο ταξινομικό σύστημα. Το 48% των σχολικών βιβλιοθηκών δεν διαθέτουν Η/Υ ενώ από το 52% που διαθέτει  το μεγαλύτερο ποσοστό (75%) είναι άνω της πενταετίας.

Αναφορικά με τις νέες ανάγκες των υφιστάμενων βιβλιοθηκών δηλώθηκαν κατά σειρά προτεραιότητας τα ακόλουθα:

Εμπλουτισμός συλλογής με βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό

Αναβάθμιση υλικοτεχνικής υποδομής –εξοπλισμού

Δικτύωση και συνεργασίες

Στελέχωση με κατάλληλο προσωπικό

Εκπαιδευτικά Προγράμματα

Χρηματοδότηση.