Η γη των γεωσκωλήκων – La terra dei lombrichi

Η τραγωδία σαν θεατρικό είδος διατηρήθηκε με το πέρασμα των αιώνων σαν μια δραματουργία έντονα παιδαγωγική: περιγράφει ένα γεγονός ανεπιθύμητο και καταστροφικό αλλά δεν περιορίζεται στο να «κάνει θέαμα», ο απώτερος σκοπός της είναι να προειδοποιήσει τους θεατές γύρω από τις συνέπειες που οι πράξεις του πρωταγωνιστή-αντιήρωα θα έχουν στο μέλλον.

Η «τραγωδία για παιδιά» της Chiara Guidi και του θιάσου Societas Raffaello Sanzio διατηρεί έντονα αυτό το παιδαγωγικό πλαίσιο. Αυτό που κάνει πάρα πολύ ενδιαφέρον το εγχείρημα είναι η ποσότητα των επιπέδων της συμμετοχής που «η γη των γεωσκωλήκων» έχει προβλέψει: ακολουθώντας την τεχνική της Περιπατητικής μεθόδου (Metodo errante), εμπλέκοντας τους συμμετέχοντες του εργαστηρίου και ακολουθώντας διαφορετικές αναπτύξεις με βάση τις ενεργές αντιδράσεις των παιδιών που συμμετείχαν.

Η δράση τοποθετήθηκε στον αρχαιολογικό τόπο της Δωδώνης κάτω από τις σκιές των βελανιδιών, ανάμεσα στα ερείπια του αρχαίου μαντείου και κάτω από τον καυτό ήλιο του Ιουλίου. Η μεταφορά της τραγωδίας «Άλκηστη» του Ευριπίδη σε ένα θέατρο για παιδιά με οδηγό την ίδια την Chiara Guidi και πρωταγωνιστές ηθοποιούς που συμμετέχουν στα εργαστήρια του 2^ου Θερινού Μαντείου του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων αλλά και τα παιδιά που ήρθαν να δουν την παράσταση με τους γονείς τους και ξαφνικά βρέθηκαν να έχουν κι αυτά ενεργό ρόλο στα τεκταινόμενα. Η Αγάπη που ψάχνει απεγνωσμένα τη φίλη της, η ξενάγηση που μετατρέπεται σε αμήχανη μαρτυρία μιας φιλοσοφικής αναζήτησης της άκρης του κουβαριού της ζωής και του θανάτου, οι Μοίρες που παιχνιδιάρικα κλώθουν, τεντώνουν και κόβουν τα νήματα όλων μας, ο Θάνατος, σκληρός και αλύγιστος μπροστά στις ικεσίες και τέλος ο Γεωσκώληκας που αιώνια σκάβει τη γη ανακυκλώνοντας τη ζωή.

Τι μένει απ’ το ρόλο των παιδιών; Η ερώτηση που τους τέθηκε, «η ψυχή πηγαίνει στον ουρανό ή παραμένει στη γη;», δεν βρίσκει απάντηση ούτε κι από τους παρευρισκόμενους που παιδιά δεν είναι πια.

Μπροστά στην αδιαφορία του Θανάτου απέναντι στις διαμαρτυρίες της Αγάπης σχετικά με την αδικία του να της στερήσει τη φίλη της, τα παιδιά αντέδρασαν με ένα θάρρος που λείπει απ’ τους ενήλικες και πήγαν στη γη των γεωσκωλήκων για να σώσουν την φίλη που είχε θυσιαστεί. Το βραβείο για την απόφασή τους ήταν ένα αίσιο τέλος που αντιβαίνει στην ανάγκη ενός ηθικού διδάγματος σε μια παιδική παράσταση.

Οι ηθοποιοί που συμμετείχαν στο εργαστήρι – παράσταση είχαν την ευκαιρία να ζήσουν μια αξέχαστη εμπειρία θεατρικής διαλεκτικής και έρευνας από μια κορυφαία δημιουργό.

Η παράσταση ανεβαίνει συνεχώς τα τελευταία χρόνια στην Ιταλία και στο εξωτερικό, σε παλιά σχολεία, εργοστάσια, μουσεία, πανεπιστήμια και χώρους όχι με τη στενή έννοια θεατρικούς αφού ζητά τη συμμετοχή των θεατών και ειδικά των παιδιών. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που παίχθηκε στην ύπαιθρο και μάλιστα σε έναν εμβληματικό χώρο, στα ερείπια του Μαντείου της Δωδώνης. Κρατώντας ακέραια την κεντρική ιδέα, κάθε φορά το κείμενο αλλάζει ανάλογα με τον χώρο υποδοχής αλλά και ανάλογα με την αλληλεπίδραση με τους ηθοποιούς οι οποίοι είναι ελεύθεροι να προτείνουν και να συζητήσουν με τη δημιουργό λύσεις, ιδέες, προτάσεις, αντιρρήσεις σε μια ανοιχτή και άκρως δημιουργική διαδικασία.

Συγχαρητήρια στις κυρίες Δηώ Καγγελάρη και Ελένη Δημοπούλου για την εξαιρετική τους ιδέα να συμπεριλάβουν τη συγκεκριμένη δημιουργό στα εργαστήρια του Θερινού Μαντείου.

Βράνος Δαρίτσης

Κέντρο ιταλικής και ισπανικής γλώσσας και πολιτισμού San Pietro

«Η γη των γεωσκωλήκων» οργανώθηκε με την υποστήριξη του Ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού (MiBAC) και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας.

Επιμελήτρια – Επιστημονική υπεύθυνη: Δηώ Καγγελάρη, Θεατρολόγος

Υπεύθυνη διοργάνωσης: Ελένη Δημοπούλου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων

Συντελεστές:

Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Chiara Guidi

Βοηθός σκηνοθέτη: Vito Matera

Οργάνωση: Elena De Pascale

Συντονισμός: Τάσος Αγγελόπουλος

Βοηθός σκηνογράφου: Χρύσα Λαμπίρη

Βοηθός ενδυματολόγου: Αγγελική Δαρίτση

Κατασκευή σκηνικών: Άκης Μάστακας, Richard Anthony

Ηχολήπτης: Παναγιώτης Γκόης

Διερμηνεία: Βράνος Δαρίτσης

Παίζουν οι ηθοποιοί – σπουδαστές του Θερινού Μαντείου:

Μύριαμ Αρτζανίδου, Γιάννης Ασκάρογλου, Λουκία Βασιλείου, Μαρία Γκιώνη, Παναγιώτης Ραφαήλ Ζαχαριάδης, Μαρία Κεβρεκίδου, Ρηνιώ Κυριαζή, Ιάκωβος Μηνδρινός, Αγγελική Νοέα, Νικόλας Ντούρος, Μυρτώ Πανάγου, Βαγγελίνα Σκλαβενίτη, Αθηνά Τσικνιά, Δημήτρης Τσικούρας, Εύα Φρακτοπούλου

Παραγωγή: Societas

Σε συνεργασία με το Teatro Bonci di Cesena/Emilia Romagna Teatro Fondazione και το Θερινό Μαντείο